Phân tích cấu trúc cạnh tranh của chuỗi công khai

Trong vài tháng qua, thị trường tiền mã hóa đã xuất hiện nhiều điểm nóng, thỉnh thoảng có những dự án mới đạt được mức tăng gấp mười hoặc thậm chí gấp trăm lần, khiến cả những người kỳ cựu trong ngành cũng cảm thấy hoa mắt chóng mặt. Phân tích kỹ lưỡng có thể thấy rằng sự trỗi dậy của những dự án nổi bật này thực chất phản ánh sự cạnh tranh giữa các chuỗi công cộng cơ sở. Khi chuỗi công cộng phát triển tốt và có sức nóng cao, nó sẽ thu hút một lượng lớn vốn vào hệ sinh thái đó để tìm kiếm cơ hội đầu tư và phát triển.

Kể từ năm 2017, Ethereum đã được công nhận là vua của các chuỗi công khai. Dù xét về giá trị vốn hóa, công nghệ nền tảng hay độ phong phú của các ứng dụng sinh thái, Ethereum đều là người dẫn đầu ngành công nghiệp một cách xứng đáng. Tuy nhiên, từ năm ngoái, nhiều sàn giao dịch đã lần lượt ra mắt nền tảng chuỗi công khai của riêng họ, mạnh mẽ phát triển hệ sinh thái DeFi. Những chuỗi công khai mới nổi này nhờ vào tốc độ cao, phí thấp và cơ sở người dùng tự nhiên, đã phát triển nhanh chóng, tiếp nhận một lượng lớn lưu lượng truy cập từ Ethereum. Đồng thời, Polkadot như một sức mạnh mới cũng thể hiện không kém, giá token tăng mạnh trong khi hệ sinh thái cũng nhanh chóng phong phú, thu hút nhiều nhà phát triển. Các chuỗi công khai truyền thống như Tron cũng đang không ngừng nỗ lực, đạt được tiến bộ trong nhiều lĩnh vực.

Lâu nay, ngành công nghiệp blockchain luôn kỳ vọng sẽ xuất hiện những ứng dụng sát thủ như Taobao, WeChat trong lĩnh vực Internet, thực sự bước vào từng hộ gia đình. Sau khi Bitcoin ra đời, blockchain vẫn bị bên ngoài đơn giản coi là công cụ đầu cơ. Sự xuất hiện của Ethereum đã giúp hợp đồng thông minh trở nên khả thi, mang lại hy vọng cho việc phát triển ứng dụng blockchain, nhưng những ứng dụng quy mô lớn thực sự vẫn chưa xuất hiện.

Cho đến mùa hè năm 2020, khi cơn sốt DeFi bùng nổ, mới thật sự thu hút được một lượng lớn vốn và sự quan tâm từ bên ngoài. Mô hình tài chính đổi mới của DeFi đã thu hút nhiều người tham gia, có người nhờ đó đạt được tự do tài chính, cũng có người bắt đầu hô hào cách mạng blockchain sắp đến. Là nơi khởi nguồn của hợp đồng thông minh, hầu hết các ứng dụng DeFi đều được xây dựng trên Ethereum. Tuy nhiên, sự đổ xô của người dùng quy mô lớn cũng đã khiến Ethereum phải đối mặt với những thách thức chưa từng có, một số điểm yếu chết người đã lộ rõ.

Đầu tiên là vấn đề thông lượng thấp và tắc nghẽn mạng. Ethereum chỉ có thể xử lý 15-30 giao dịch mỗi giây, không đủ để đáp ứng nhu cầu của người dùng DeFi. Nhiều người dùng phải chờ đợi nửa giờ hoặc lâu hơn để hoàn thành một giao dịch. Thứ hai là phí giao dịch cao. Để giao dịch được đóng gói càng nhanh càng tốt, người dùng buộc phải trả phí Gas cao, trong thời gian cao điểm thậm chí có trường hợp phí giao dịch lên tới hàng chục nghìn đô la cho một giao dịch. Điều này rất không thân thiện với cả nhà phát triển và người dùng bình thường. Ngoài ra, ngưỡng tham gia vào hệ sinh thái Ethereum khá cao, hầu hết các giao diện dự án đều là tiếng Anh, thao tác phức tạp, người dùng bình thường rất khó bắt đầu.

Đối mặt với những hạn chế của Ethereum, các nền tảng blockchain công khai khác đã tìm thấy cơ hội và đồng loạt tiếp nhận lưu lượng truy cập vượt mức. Binance Smart Chain (BSC) đã phát triển nhanh chóng kể từ khi ra mắt vào tháng 9 năm ngoái, nhờ vào chi phí thấp, hiệu quả cao và hệ sinh thái dự án phong phú. Khối lượng giao dịch hàng ngày trên BSC đã vượt qua Ethereum, số lượng địa chỉ độc lập đã vượt qua một triệu. Hệ sinh thái của nó đã bao gồm nhiều lĩnh vực như DeFi, NFT, trò chơi, với hơn 100 dự án đã được ra mắt. Các dự án thuộc hệ sinh thái Binance liên tục đạt đỉnh cao mới, giá của token nền tảng BNB đã tăng vọt.

Mặc dù chuỗi sinh thái Huobi Heco bắt đầu muộn nhưng phát triển cũng rất nhanh chóng. Chỉ trong vòng ba tháng, Heco đã triển khai nhiều dự án trong các lĩnh vực như DEX, cho vay, và stablecoin thuật toán. Khối lượng giao dịch của dự án MDEX đã đạt gấp đôi Uniswap. Tổng số địa chỉ, giá trị khóa và khối lượng giao dịch hàng ngày của Heco đều đã tăng trưởng nhanh chóng.

Polkadot với tư cách là một tân binh cũng đã thể hiện khá tốt. Người sáng lập Gavin Wood đã định vị Polkadot là blockchain trong blockchain, nhằm kết nối tất cả các hệ sinh thái blockchain. Vào năm 2021, hệ sinh thái Polkadot trở thành điểm nóng trong ngành, nhiều dự án đã nhận được sự quan tâm từ các nhà đầu tư. Sau một thời gian dài chuẩn bị, Polkadot đã xây dựng một hệ sinh thái đa dạng bao gồm cho vay, DEX, oracle và nhiều ứng dụng khác. Giá token DOT đã tăng hơn 10 lần trong vòng nửa năm.

Tron dưới sự lãnh đạo của Justin Sun cũng đang tiếp tục phát triển. Lợi thế về tốc độ chuyển tiền USDT nhanh và chi phí thấp được đánh giá cao. Hệ sinh thái DeFi của Tron đã bắt đầu hình thành quy mô, bao gồm stablecoin, cho vay, DEX và các lĩnh vực chính khác. Mặc dù đã vượt qua Ethereum về TPS, Tron vẫn đang tích cực thúc đẩy các kế hoạch mở rộng.

Đối mặt với cạnh tranh, Ethereum cũng đang tăng tốc quá trình mở rộng. V thần cho rằng điều cấp bách hiện nay là giải quyết vấn đề Rollup. Nhiều dự án Rollup như Optimism, ZKSync đã đạt được tiến bộ đáng kể, có thể tối ưu hóa phí giao dịch gấp hàng chục thậm chí hàng trăm lần. V thần cho rằng, mặc dù các chuỗi cạnh tranh quảng bá TPS cao và phí thấp, nhưng thường phải hy sinh mức độ phi tập trung. Trong khi đó, Ethereum thông qua Rollup và phân đoạn có thể cải thiện khả năng mở rộng gấp trăm lần mà vẫn duy trì độ an toàn và tính phi tập trung cao.

Ngoài các chuỗi công khai chủ đạo, còn nhiều chuỗi công khai sáng tạo khác cũng đang thể hiện khả năng của mình. Ví dụ, Conflux đã đề xuất thuật toán cấu trúc cây, đảm bảo an toàn và phi tập trung trong khi đạt được TPS cao; NEAR tập trung vào công nghệ chuỗi chéo, thực hiện khả năng tương tác với Ethereum; Kortho cam kết vào việc xác quyền dữ liệu quy mô lớn và triển khai thương mại.

Sự cạnh tranh đa dạng của các chuỗi công khai đã thúc đẩy sự phát triển của toàn bộ sinh thái blockchain. Chỉ khi có nhiều nhà đổi mới tham gia, phục vụ người dùng và hệ sinh thái theo những cách khác nhau, công nghệ blockchain mới thực sự phát huy giá trị của nó. Dù là Ethereum hay các chuỗi công khai khác, chỉ cần có thể hoàn thiện công nghệ một cách thực chất, làm phong phú các ứng dụng sinh thái, và đóng góp vào việc đưa blockchain vào thế giới chính thống, đó chính là chuỗi công khai đáng mong đợi nhất.