Di sản kỹ thuật số của người sáng lập Bitcoin Satoshi Nakamoto đang đối mặt với mối đe dọa từ Tính toán lượng tử

Trong thế giới tiền điện tử, một bí ẩn lớn luôn ám ảnh tâm trí mọi người: Khoảng 1 triệu đồng Bitcoin kể từ khi ra đời vẫn đang ở trạng thái ngủ yên, những đồng Bitcoin này được cho là thuộc về người sáng lập bí ẩn của Bitcoin, Satoshi Nakamoto. 15 năm trôi qua, những tài sản số này vẫn chưa được động đến, trở thành một trong những di sản số không ai nhận trong thế giới.

Tuy nhiên, khối tài sản khổng lồ này đang đối mặt với một mối đe dọa chưa từng có. Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ tính toán lượng tử, các chuyên gia dự đoán rằng trong vài năm tới, máy tính lượng tử có thể có khả năng phá vỡ các thuật toán mã hóa hiện tại, từ đó đe dọa đến những Bitcoin đã ngủ yên lâu dài này.

Theo ước tính, hiện có từ 3 triệu đến 4 triệu Bitcoin đã biến mất vĩnh viễn trong thế giới số. Những Bitcoin "mất tích" này có nhiều nguyên nhân: khóa bị quên, thiết bị phần cứng hỏng, hoặc chủ sở hữu đã qua đời mang theo bí mật. Một số trường hợp đáng chú ý bao gồm James Howells, người đã mất 10 năm để tìm kiếm ổ cứng trong đống rác, và Stefan Thomas, người chỉ còn hai lần thử mật khẩu.

Ngoài sự sơ suất cá nhân, lỗ hổng phần mềm và sự cố bảo mật trên nền tảng giao dịch cũng đã dẫn đến việc hàng triệu Bitcoin bị đóng băng hoặc mất mát. Một lỗ hổng hợp đồng thông minh vào năm 2017 đã đóng băng hơn 500.000 Ether, trong khi sự sụp đổ của một nền tảng giao dịch nổi tiếng đã dẫn đến 850.000 Bitcoin vẫn đang bị các chủ nợ tranh giành cho đến nay.

Tuy nhiên, 1 triệu Bitcoin của Satoshi Nakamoto vượt xa tổng số các trường hợp này, trở thành "ngôi mộ" kỹ thuật số lớn nhất. Khác với các trường hợp bị mất Bitcoin do tai nạn hoặc sơ suất, Satoshi Nakamoto dường như đã chủ động chọn để những Bitcoin này vẫn trong trạng thái ngủ say. Sự lựa chọn này đã dấy lên nhiều suy đoán: Liệu người sáng lập đã qua đời? Có bị một lực lượng nào đó giới hạn? Hay vẫn đang âm thầm quan sát những gì mình đã tạo ra?

Mối đe dọa từ máy tính lượng tử không chỉ giới hạn ở Bitcoin của Satoshi Nakamoto. Theo ước tính của các chuyên gia, khoảng 25% Bitcoin (hơn 4 triệu đồng) được lưu trữ tại các địa chỉ dễ bị tấn công lượng tử. Cộng đồng Bitcoin đang tích cực phát triển các biện pháp phòng ngừa lượng tử, như địa chỉ kháng lượng tử và công nghệ mã hóa mới, nhưng tính đến tháng 6 năm 2025, vẫn chưa có giải pháp chính thức nào được áp dụng rộng rãi.

Nếu máy tính lượng tử thành công trong việc phá vỡ các địa chỉ này, mạng Bitcoin sẽ không thể ngăn chặn. Thiết kế phi tập trung của Bitcoin có nghĩa là không có cơ chế can thiệp khẩn cấp, cũng không có quản trị viên nào có thể đóng băng hoặc tiêu hủy Bitcoin đang bị đe dọa. Những Bitcoin này sẽ luôn ở trong tình trạng rủi ro cho đến khi chúng được chuyển đến một địa chỉ an toàn, hoặc bị máy tính lượng tử "chuyển đi".

Mặc dù công nghệ kế thừa tài sản kỹ thuật số hiện đại có thể ngăn ngừa hầu hết các trường hợp mất mát Bitcoin, nhưng chúng không thể khôi phục các tài sản kỹ thuật số đã "chết". Một số nền tảng cung cấp chức năng "công tắc tử vong", có thể chuyển thông tin ví cho người thụ hưởng được chỉ định trong những điều kiện nhất định. Tuy nhiên, những giải pháp này cần được lên kế hoạch trước và không thể áp dụng cho những Bitcoin đã bị mất.

Tình huống Bitcoin của Satoshi Nakamoto là đặc biệt, chúng không hoàn toàn bị mất mà đang ở trạng thái ngủ đông. Nếu nhà sáng lập vẫn còn sống và có quyền truy cập, về lý thuyết có thể di chuyển những Bitcoin này bất cứ lúc nào. Sự không chắc chắn này khiến tài sản này trở thành một trong những biểu tượng có ý nghĩa nhất trong thế giới tiền điện tử.

Hệ thống pháp luật thường tỏ ra bất lực khi đối mặt với tính tuyệt đối của công nghệ mã hóa. Mặc dù tòa án công nhận Bitcoin là tài sản, nhưng không có khóa thì không thể truy cập vào các tài sản kỹ thuật số này. Ngay cả khi tòa án ra lệnh, cũng không thể ép buộc thay đổi nguyên lý toán học của thuật toán mã hóa.

Tuy nhiên, trường hợp của Satoshi Nakamoto lại khác. Nếu ai đó tuyên bố là Satoshi Nakamoto hoặc người kế thừa của ông, họ cần phải di chuyển những Bitcoin này để chứng minh danh tính. Điều này sẽ trở thành một phương thức xác thực danh tính tối thượng.

Bitcoin của Satoshi Nakamoto không chỉ là một câu đố kỹ thuật mà còn có ảnh hưởng sâu sắc đến toàn bộ hệ sinh thái Bitcoin. Những Bitcoin "mất tích" này tạo ra sự khan hiếm nhân tạo, thực tế làm cho nguồn cung hiệu quả của Bitcoin thấp hơn giới hạn lý thuyết 21 triệu đồng. Sự khan hiếm này phần nào hỗ trợ giá trị của những Bitcoin còn lại.

Nếu những Bitcoin đang ngủ này đột nhiên quay trở lại lưu thông, cho dù thông qua việc khôi phục bằng tính toán lượng tử, quy trình pháp lý, hay sự trở lại của người sáng lập, điều này sẽ gây ra sự chấn động lớn trên thị trường. Mặc dù về mặt kỹ thuật, điều này sẽ không làm tăng lượng cung thực tế của Bitcoin, nhưng nó sẽ thay đổi căn bản cách nhìn nhận của các nhà đầu tư về giá trị lâu dài của Bitcoin.

Mặc dù có nhiều khả năng "hồi sinh", nhưng kết quả có khả năng nhất là những Bitcoin này sẽ giữ nguyên trạng thái: có thể thấy trên chuỗi khối, nhưng sẽ không bao giờ di chuyển. Dù là do lựa chọn của người sáng lập, qua đời, hay mất quyền truy cập, những Bitcoin này đã trở thành biểu tượng mạnh mẽ nhất của Bitcoin, đại diện cho tính vĩnh cửu của cam kết tiền điện tử và sự bí ẩn của danh tính kỹ thuật số.

Nếu Satoshi Nakamoto vẫn còn sống và quan sát mọi thứ, ông có thể có khoảng năm năm để đối phó với mối đe dọa tiềm tàng từ Tính toán lượng tử. Ông có thể chọn chuyển Bitcoin sang địa chỉ kháng lượng tử, vừa chứng minh rằng ông vẫn còn hoạt động, vừa không phải lộ diện danh tính thực sự.

Nếu Satoshi Nakamoto đã không còn trên đời, số phận của những Bitcoin này sẽ phải đối mặt với nhiều sự không chắc chắn hơn. Chúng có thể trở thành mục tiêu của những kẻ trộm tính toán lượng tử, bị cộng đồng quyết định tiêu hủy, hoặc mãi mãi giữ trạng thái ngủ đông.

Cộng đồng Bitcoin đang thảo luận về cách xử lý những Bitcoin này, nhưng không có ý định rõ ràng từ người sáng lập, họ rất khó để đưa ra quyết định. Điều này đã dấy lên một câu hỏi sâu xa hơn: Liệu Satoshi Nakamoto có nên được coi là cá nhân sở hữu quyền tài sản kỹ thuật số, hay tài sản của ông đã trở thành một phần của tài sản công?

Satoshi Nakamoto's Bitcoin đang trở thành thách thức lớn nhất về quản trị Bitcoin. Điều này không chỉ vì chúng có thể bị tấn công lượng tử, mà còn vì sự vắng mặt bí ẩn của người sáng lập buộc cộng đồng phải suy nghĩ về trách nhiệm của Bitcoin đối với người sáng lập đã vắng mặt, và việc thực sự phi tập trung có nghĩa là ngay cả khi đối mặt với tài sản của người sáng lập, cũng phải để các quy tắc toán học tự do diễn ra.

Với sự tiến gần của công nghệ Tính toán lượng tử, các nhà khảo cổ học số đang chuẩn bị hành động, trong khi toàn bộ cộng đồng tiền điện tử đang theo dõi sát sao diễn biến. Sau 15 năm im lặng, có lẽ đã đến lúc phá vỡ sự yên tĩnh này.